Nieuwe richtsnoeren ter bevordering van het zorgcontracteringsproces
Het zorgcontracteringsproces, waarbij zorgverzekeraars zorg inkopen bij zorgaanbieders, is in de regel een gecompliceerd proces en duurt vaak lang. Hierdoor verkeren zorgaanbieders soms maandenlang in onzekerheid over de vraag of en onder welke voorwaarden een zorgverzekeraar bereid is een contract te sluiten voor het volgende jaar. Dit heeft weer als gevolg dat consumenten in de overstapperiode geen duidelijk beeld hebben van het gecontracteerde zorgaanbod en daardoor geen weloverwogen keuze kunnen nemen.
Om zorgaanbieders en zorgverzekeraars meer richting te geven bij dit proces, heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) daarom in samenspraak met zorgaanbieders, zorgverzekeraars en brancheorganisaties in juli het document ‘Handvatten Contractering en Transparantie’ gepubliceerd. De handvatten zijn van toepassing op ‘alle typen onderhandelrelaties tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar’. De NZa beoogt hiermee een soepeler en transparanter zorgcontracteringsproces te bewerkstelligen.
In dit blog wordt toegelicht wat deze handvatten inhouden.
Juridische status
Het document bevat bestaande regels en nieuwe richtsnoeren. De bestaande regels komen uit de Regeling transparantie zorginkoopproces Zvw en zijn juridisch handhaafbaar.
De nieuwe richtsnoeren zijn niet wettelijk verankerd en daardoor niet juridisch handhaafbaar. Deze geven vooralsnog een nadere inkleuring aan de bestaande wet- en regelgeving. Dit doet er niet aan af dat de NZa deze richtsnoeren wel bij het toezicht zal betrekken. Van zorgaanbieders en zorgverzekeraars wordt daarom verwacht dat zij in overeenstemming met deze richtsnoeren zullen handelen.
Nieuwe richtsnoeren
Er zijn zestien nieuwe richtsnoeren te onderscheiden:
Richtsnoer 1: Uiterlijk 1 juni deelt de zorgaanbieder, indien door de zorgverzekeraar gevraagd, haar strategisch beleid met de betreffende zorgverzekeraar, of verwijst naar de plek waar deze informatie te vinden is.
- Dit richtsnoer moet eraan bijdragen dat gesprekken over financiën en beleid al eerder in het jaar worden gevoerd, zodat verrassingen in een later stadium van het contracteerproces zo veel als mogelijk worden voorkomen. Als een zorgverzekeraar het strategisch beleid van de zorgaanbieder wenst te ontvangen, laat hij dit uiterlijk 1 april aan de zorgaanbieder weten.
Richtsnoer 2: Zorgaanbieders leveren op verzoek van de zorgverzekeraar hun volumeprognoses aan bij de zorgverzekeraar.
Richtsnoer 3 en 4: Zorgaanbieders en zorgverzekeraars die face-to-face contracteren maken vóór 1 september afspraken over de techniek en/of methodiek van zaken als benchmarking of volumeprognoses. Dit indien daarvan gebruik wordt gemaakt. Wanneer bij digitale contractering gebruik wordt gemaakt van zaken als benchmarking of volumeprognoses, licht de zorgverzekeraar de toegepaste techniek en/of methodiek toe. Dit doet hij in ieder geval niet later dan het moment waarop het contract wordt aangeboden.
- Door deze informatie in een vroeg stadium met elkaar te delen en te bespreken, is er meer ruimte en tijd om eventuele discussies over de methodiek en techniek te voeren en te beslechten.
Richtsnoer 5 en 6: Zorgaanbieders die face-to-face contracteren bieden uiterlijk 1 september de eerste offerte aan, inclusief een inhoudelijke toelichting. Tenzij zorgaanbieder en zorgverzekeraar anders hebben afgesproken. Bij digitale contractering biedt de zorgverzekeraar het contract, inclusief een inhoudelijke toelichting, uiterlijk aan op 1 oktober.
- Deze richtsnoeren moeten eraan bijdragen het contracteerproces jaarlijks vóór 12 november af te ronden.
Richtsnoer 7 en 8: Als startpunt van de onderhandeling hanteren de zorgverzekeraar en zorgaanbieder als index voor loonstijgingen de, OVA. De zorgverzekeraar en zorgaanbieder zijn beide in hun contractvoorstel en offerte transparant over welke basis en indexaties zij hebben gehanteerd. Indien de gehanteerde indexaties afwijken van de landelijke beschikbare sectorale indexaties, inclusief nacalculaties, wordt toegelicht hoe zij hiertoe gekomen zijn.
Richtsnoer 9: De zorgverzekeraar en zorgaanbieder zijn beide in hun contractvoorstel en offerte transparant over welke op- en/of afslagen i.r.t. tarieven zij toepassen en lichten toe waarom open afslagen worden genomen.
- Om tot een constructieve onderhandeling te komen is een heldere toelichting bij het contractvoorstel van belang. Met deze richtsnoeren wordt beoogd de transparantie en duidelijkheid tijdens de onderhandelingen te vergroten door zorgverzekeraars en zorgaanbieders ertoe te bewegen bepaalde zaken met betrekking tot het contractvoorstel inzichtelijk te maken.
Richtsnoer 10: Zowel de zorgaanbieder als de zorgverzekeraar spant zich maximaal in om binnen twee weken een duidelijke inhoudelijk toegelichte reactie op vragen en opmerkingen van de andere partij te geven. Indien dit onmogelijk is wordt aangegeven waarom dit niet lukt en op welke termijn wel een inhoudelijke reactie zal worden gegeven.
- In de Regeling TH/NR-021 ‘Transparantie zorginkoopproces Zvw’ is de regel vastgelegd dat zorgverzekeraars en zorgaanbieders vanaf het moment van bekendmaking van het zorginkoopbeleid op 1 april tot het moment dat het contract wordt gesloten, voldoende bereikbaar moeten zijn voor vragen en opmerkingen van elkaar. Dit nieuwe richtsnoer geeft een nadere invulling aan deze regel. In het bijzonder aan het begrip ‘tijdig’.
Richtsnoer 11 t/m 13: Zorgverzekeraars maken inzichtelijk hoe de maatschappelijke opgaven worden vertaald in het zorginkoopbeleid en in het contractvoorstel aan zorgaanbieders. En zorgaanbieders maken inzichtelijk hoe de maatschappelijke opgaven worden vertaald in het strategisch beleid en in de offerte. Zorgaanbieder en zorgverzekeraar bespreken de bijdrage van beide partijen aan de transitie naar passende zorg en een toekomstbestendig zorglandschap, zodat zij dit kunnen gebruiken als uitgangspunt bij hun contractvoorstellen. Als dit gesprek nog niet gevoerd kan worden, concretiseren zij wanneer zij dit uiterlijk willen bespreken.
- De NZa noemt deze richtsnoeren, in tegenstelling tot de andere nieuwe richtsnoeren, guidance principles. Het zijn beginselen die zorgverzekeraars en zorgaanbieders in acht behoren te nemen om invulling te kunnen geven aan de maatschappelijke opgave om de zorg toekomstbestendig te kunnen organiseren. Deze maatschappelijke opgave vloeit voort uit het Integraal Zorgakkoord.
Richtsnoer 14: De zorgverzekeraar verstrekt bruikbare informatie over het gecontracteerde zorgaanbod en hanteert hierbij zoveel mogelijk uniforme, vergelijkbare taal.
- Dit richtsnoer geeft een nadere invulling aan de regel uit de Regeling TH/NR-027 ‘Informatieverstrekking ziektekostenverzekeraars aan consumenten’ dat de zorgverzekeraar informatie verstrekt, die voor de consument bruikbaar is voor het keuzeproces. Aan zorgverzekeraars wordt de aanbeveling gedaan deze informatie op uniforme wijze aan consumenten te communiceren.
Richtsnoer 15 en 16: De zorgverzekeraars én zorgaanbieders maken jaarlijks vanaf 12 november transparant met welke partijen zij een contract hebben gesloten.
- Deze richtsnoeren moeten ervoor zorgen dat zorgverzekeraars en zorgaanbieders tijdig hun contracteerproces afronden zodat voor consumenten in de overstapperiode duidelijkheid bestaat over het gecontracteerde zorgaanbod.
Tot slot
De nieuwe richtsnoeren moeten bijdragen aan het versnellen van het contracteerproces en het vergroten van de transparantie tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Weliswaar hebben de nieuwe richtsnoeren geen juridische status, maar wordt van zorgverzekeraars en zorgaanbieder wel verwacht conform deze richtsnoeren te handelen.
De toekomst zal uitwijzen of het beoogde doel wordt behaald. Om dit te kunnen monitoren zal de NZa vanaf volgend jaar evaluaties uitvoeren en aan de hand daarvan beoordelen of wettelijke verankering van bepaalde richtsnoeren noodzakelijk is. Heeft u vragen over deze nieuwe richtsnoeren? Of heeft u andere vragen over het zorgcontracteringsproces?
Neem in dat dat geval vrijblijvend contact op met Dagmar van der Wal, advocaat contractenrecht en huurrecht.