1. Wat zijn vitale beroepen en processen in de haven van Rotterdam?
De Rijksoverheid heeft naar aanleiding van de uitbraak van het COVID-19 virus bepaald dat er in Nederland cruciale beroepen en vitale processen zijn die doorgang moeten blijven vinden. Wat de Rijksoverheid daaronder verstaat, leest u hier.
Scheepvaartafwikkeling is door de Rijksoverheid gekwalificeerd als een vitaal proces. De Divisie Havenmeester van het Havenbedrijf Rotterdam N.V. is aangemerkt als vitale aanbieder voor de afwikkeling van het scheepvaartverkeer.
Scheepvaartafwikkeling in brede zin moet dan ook gewoon doorgang kunnen vinden
Wat onder het vitale proces scheepvaartafwikkeling moet worden geschaard, is door de Rijksoverheid niet verder gespecificeerd. Voorop staat het belang dat de scheepvaartafwikkeling als geheel doorgang kan vinden. Het vitale proces van scheepvaartafwikkeling kan daarom breder worden beschouwd dan enkel de Divisie Havenmeester.
De Divisie Havenmeester stelt zich op het standpunt dat de scheepvaartontwikkeling tevens omvat:
A. scheepvaartafhandeling en direct daaraan gerelateerde havenprocessen en
B. gerelateerde achterlandtransportprocessen en Warehousing.
Als dit ketenproces niet in zijn geheel wordt uitgevoerd, ontstaat er congestie in de haven en in het aanloopgebied evenals schaarste op de markt. Dat ontwricht de veilige en vlotte afwikkeling van de scheepvaart en de samenleving als geheel.
De Havenmeester acht daarom cruciaal dat alle ketenprocessen voor scheepvaartafwikkeling doorgang vinden en dat de beroepsgroepen werkzaam in deze ketenprocessen cq alle personen die een onmisbare functie vervullen voor deze ketenprocessen, een beroep kunnen doen op kinderopvang tijdens de COVID-19 uitbraak.
Zo bezien, omvat het proces van scheepvaartafwikkeling volgens de Divisie Havenmeester in ieder geval, maar niet uitsluitend, de volgende ketenprocessen:
- afwikkeling van scheepvaart door Divisie Havenmeester,
- scheepvaartafhandeling en nautische dienstverlening (patrouille- en incidenten vaartuigen, roeiers, slepers, loodsen, sjorders),
- haven- en inland terminals voor lossen, laden en op-/overslag van goederen,
- depots,
- controlepunten,
- distributie/warehousing en achterland verbindingen, waaronder binnenvaart, spoor en truckvervoer en daartoe noodzakelijke verkeersleiding,
- bedrijvigheid die beschikbaarheid, incidentmanagement, veiligheidsmiddelen, milieubereddering en onderhoud van infrastructuur en patrouille- en incidenten vaartuigen verzorgt,
- bedrijvigheid verantwoordelijk voor de beschikbaarheid van, en (storings)onderhoud aan systemen en platformen voor afwikkeling van de scheepvaart, waaronder voorspellen van waterstanden en stroomsnelheden, VTS, Marifonie en Hydrometeo, telefoonsystemen en Port Community Systeem.
2. Welke maatregelen heeft Havenbedrijf Rotterdam genomen?
Op aanwijzen respectievelijk advies van (gezondheids)autoriteiten zijn onder andere de volgende maatregelen getroffen:
- Medewerkers van het Havenbedrijf Rotterdam werken vanaf 13 maart tot en met 20 mei waar mogelijk thuis. Uiteraard zijn medewerkers per telefoon en e-mail bereikbaar. De operationele dienstverlening loopt zoals altijd door. Het Haven Coördinatiecentrum is en blijft 24/7 bereikbaar.
- Alle evenementen, ontvangsten en niet-essentiële trainingen zijn opgeschort of afgelast.
- Alle zeeschepen moeten een Maritime Declaration of Health (MDOH) indienen voordat zij de haven van Rotterdam aandoen of beloodst worden. Deze procedure geldt ook voor cruiseschepen. Deze procedure geldt niet voor binnenvaartschepen.
- Bezoekerscentrum FutureLand op de Maasvlakte blijft voorlopig gesloten.
Daarnaast:
- Is er corona-havenoverleg met de hele sector.
- Wordt op havengelden niet gekort; wel worden betalingsregelingen getroffen.
3. Wat doet het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat?
Omtrent vervoer houdt het Ministerie een update bij, waar nog niet bijzonder veel wordt gemeld over het beroepsgoederenvervoer.
4. Wat doe de Europese Unie voor de transport sector?
De Europese Commissie heeft op haar website een overzicht gezet, waarin per lidstaat de beperkingen voor de transportsector zijn verzameld. Het is belangrijk dat transport van medische hulpmiddelen en andere essentiële goederen kan blijven plaatsvinden. Het overzicht is hier in te zien.
5. In logistieke contracten worden soms garanties afgegeven ten aanzien van ladingsvolumes, het aantal “calls” etc. Kan de partij die een dergelijke garantie afgaf zich met succes beroepen op overmacht als hij die garantie niet na kan komen door de maatregelen rond het coronavirus?
Afhankelijk hoe de garantie is geformuleerd (bijv. een bepaald volume in 2020) kan de garanderende partij de garantie wellicht nog nakomen als de corona maatregelen versoepeld of opgeheven worden later dit jaar. Eerder is hij niet in gebreke tenzij nu al duidelijk is dat het feitelijk onmogelijk zal zijn om de garantie alsnog te halen.
Ten tweede: niet in alle gevallen zullen corona maatregelen als overmacht gelden die een contractuele verplichting rechtsgeldig kunnen opschorten. Dat is afhankelijk van hoe het overmachtsbegrip in de overeenkomst of in de daarop van toepassing verklaarde algemene voorwaarden is geformuleerd. In de meest gebruikte algemene voorwaarden in transport en logistiek worden epidemieën en quarantaine maatregelen overigens wel uitdrukkelijk als grond voor overmacht aangemerkt.
Ten derde: betreft het een ongeclausuleerde garantie of is deze afhankelijk gemaakt van bepaalde voorwaarden, bijv. vervoersaanbod, weersomstandigheden etc.? Als het een ongeclausuleerde garantie betreft is de garanderende partij daar in principe aan gebonden. Een garantie wordt in de rechtspraak gezien als een beperking van het recht om zich op overmacht te beroepen. Echter, een dergelijke beperking kan door de rechter als in strijd met de redelijkheid en billijkheid geoordeeld worden als onder de omstandigheden van het geval toepassing van die beperking tot onaanvaardbare gevolgen zou leiden.
6. Hoe staat het met de toegang tot de rechter? Lopen procedures door, en hoe staat het met maatregelen tot bewaring van recht zoals beslaglegging en kort gedingen?
Procedures voor de rechter lopen door. Fysieke zittingen vinden echter veelal plaats door video conferenties of worden vervangen door een nadere ronde conclusies. Uiteraard is niet te voorkomen dat er vertraging plaatsvindt in de procesgang. Vonnissen worden nog steeds ‘in het openbaar’ uitgesproken, echter veelal in een lege zaal…
Voor urgente zaken is het ‘business as usual’: verlof tot beslaglegging kan nog steeds volgens de normale regels worden gevraagd en verleend, en deurwaarders doen hun werk als gebruikelijk. Ook kort gedingen kunnen plaatsvinden, zij het dat ook hier veelal sprake zal zijn van een zitting via een video-verbinding of in de vorm van een korte schriftelijke procedure.