Algemene voorwaarden in Transport en Logistiek: lastig vaarwater!

Algemene voorwaarden zijn bedoeld om deel uit te maken van een overeenkomst tussen partijen en hebben het grote voordeel dat men bij de onderhandeling over de inhoud daarvan niet ieder punt(je) apart hoeft te regelen. Algemene voorwaarden zijn meestal zo uitgebreid dat partijen zich kunnen concentreren op de hoofdzaken zoals bijv. de verlangde prestatie, de daarvoor te betalen prijs en de datum van levering. In dat voordeel schuilt echter ook een nadeel.

Veel algemene voorwaarden zijn toegeschreven naar de positie van de partij die dergelijke voorwaarden hanteert, juridisch bestempeld als de “gebruiker”. De partij tegen wie de voorwaarden gelden wordt aangeduid als de “wederpartij van de gebruiker”. De gebruiker van algemene voorwaarden zal dus wat betreft zíjn rechten vaak op voorsprong staan omdat in de voorwaarden bepalingen zijn opgenomen die zijn positie beschermen als er iets verkeerd gaat. Een beperking of uitsluiting van zijn aansprakelijkheid, een korte termijn waarbinnen geklaagd moet worden bij gebreke waarvan een vordering van de wederpartij wegens schade of verlies vervalt etc.

Een algehele uitsluiting van aansprakelijkheid is wettelijk uiteraard niet mogelijk want dat zou een vrijbrief zijn voor slecht werk en gesjoemel bij de uitvoering van een overeenkomst. Toch gaan sommige voorwaarden heel ver en sluiten iedere aansprakelijkheid uit tenzij deze is veroorzaakt door opzet of bewuste roekeloosheid van de onderneming. Dat betekent dat alleen een dergelijk (slecht) handelen van de directie of een hoger leidinggevende tot aansprakelijkheid kan leiden. De vraag is echter of de rechter een dergelijke uitsluiting in deze tijd nog zal accepteren. Een ieder wordt geacht voor zijn bedrijfsvoering en mogelijke aansprakelijkheden een passende verzekering af te kunnen sluiten en de rechter laat een schadelijdende partij natuurlijk niet graag in de kou staan.

Voor de gebruiker van algemene voorwaarden is van belang dat de door hem gehanteerde voorwaarden ook echt deel uitmaken van de overeenkomsten die hij sluit. Een verwijzing naar de toepasselijkheid van voorwaarden op bijv. alleen het factuurpapier is wat dat betreft onvoldoende. De hoofdregel is dat algemene voorwaarden vóór of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij “ter hand gesteld” moeten worden en dat dient vrij letterlijk genomen te worden. Uiteraard zijn hier natuurlijk weer uitzonderingen op, bijv. in het geval van de NS want die kan moeilijk aan iedere treinreiziger een exemplaar van haar algemene voorwaarden uitdelen.

Nieuw in de wet is de mogelijkheid om algemene voorwaarden langs digitale weg van toepassing te verklaren. Voor dienstverleners is dat eenvoudiger dan voor andere categorieën ondernemers maar dat roept direct de vraag op wie als dienstverlener beschouwd kan worden en wie niet.

De vervoersketen kent vele deelnemers, vaak met ieder eigen algemene voorwaarden zodat gecompliceerde situaties kunnen ontstaan als er schade of verlies ontstaat. Onze Marktgroep Haven en Handel heeft een diepgaande kennis en lange ervaring met het opstellen en beoordelen van deze sectorvoorwaarden. Zo schreven wij bijv. de VRTO condities 2009 en hebben wij meer recent de juridische haalbaarheid beoordeeld van vernieuwde voorwaarden in de opslagbranche.