Status Brexit - het Principe-akkoord

Na lange en moeizame onderhandelingen bereikten de EU en het Verenigd Koninkrijk op een akkoord over de voorwaarden voor Brexit.

De deal moet nog worden goedgekeurd door het Europese en het Britse parlement. In het Britse Lagerhuis lijkt daar nu geen meerderheid voor te zijn, maar de druk is hoog nu kenbaar is gemaakt dat er geen alternatief plan voorhanden is. Er staan ook afspraken in over een overgangsperiode van 30 maart 2019 tot december 2020 voor wat betreft het openhouden van de grenzen voor de handel. Er is voor eind 2020 gekozen omdat een nieuwe meerjarig financieel kader van de EU op 1 januari 2021 begint.

Aram van Bunge zet de belangrijkste punten uit het akkoord op een rij:

• gedurende een overgangsperiode van 21 maanden zal het Verenigd Koninkrijk bestaande en nieuwe Europese regels overnemen. Hierdoor kunnen de grenzen voor beide partners helemaal open blijven voor wat betreft de handel in goederen. Ook op het gebied van justitiële en defensiesamenwerking blijven de Europese regels van kracht. De Britten zijn geen lid meer van de EU en zullen dus niet over nieuwe Europese regelgeving mogen mee stemmen;
• er is een zogeheten 'backstop' ingesteld. Kort gezegd betekent dit dat de overgangsperiode wordt verlengd zolang er geen akkoord is over de handelsrelatie tussen de EU en het VK. Deze backstop is een garantie dat er niet alsnog plots een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland komt na 2020. De precieze formulering is ontzettend complex, omdat de backstop over de verhouding tussen Noord-Ierland en de EU gaat én over de verhouding tussen de EU en de rest van het Verenigd Koninkrijk, en hoe die afspraken zich weer tot elkaar verhouden
• zolang er geen handelsakkoord is tussen de EU en het VK en de backstop van kracht is mag het Verenigd Koninkrijk geen handelsakkoord met derde landen van kracht laten worden. Het VK maakt immers nog deel uit van de Europese douane-unie. Dit geldt alleen voor de handel in goederen;
• zolang er geen akkoord is over de visserij zullen EU schepen niet in Britse wateren vissen, en zal de EU importheffingen instellen op Britse visproducten;
• voor financiële diensten zal het systeem van wederkerigheid ('equivalence') gaan gelden. Beide partijen zullen elkaar standaarden erkennen zolang ze ongeveer hetzelfde doel dienen, regelgeving mag niet veel strenger of losser zijn;
• onenigheid over regelgeving zullen door een onafhankelijk panel worden behandeld. Echter, als het specifiek over Europese wetgeving gaat valt dit onder het Europees Hof;
• gedurende de overgangsperiode geldt het EU-recht bij grensoverschrijdende conflicten;
• de rechten van Britse burgers die vóór het einde van de overgangsperiode vijf jaar of langer in de EU wonen en van EU-burgers die vóór het einde van de overgangsperiode vijf jaar of langer in het VK zijn gevestigd, zullen gewaarborgd blijven. Zij behouden sociale rechten en plichten, en hun recht op vrij verkeer tussen het VK en de EU. De Britten kunnen na 29 maart 2019 restricties op het verblijf in en toegang tot het VK instellen;
• de Britten zullen alle financiële verplichtingen die zij zijn aangegaan voldoen, zoals afgesproken in april 2017. In het akkoord staan geen bedragen genoemd, alleen de manier waarop de bedragen worden berekend. Het gaat om een bedrag van ongeveer 40 miljard euro.